Tag: schulden

Image courtesy of renjith krishnan FreeDigitalPhotos.net
Geplaatst in Nieuws en politiek

Vergeef mij mijn schulden

Gepost op door Karien Damen

Ga op de Mariaplaats naar rechts. In deze straat is het conservatorium aan de rechterkant. Vervolg je weg, verderop links is het Springhavertheater.

Gelukkig heb ik het huisnummer want ik had niet in de gaten dat achter de smalle ingang van wat veel weg heeft van een cafe, zich een theater bevindt. Het heeft twee kleine zaaltjes. Even schiet door mijn hoofd of dit nu die zaaltjes zijn met minder dan 50 zitplaatsen waar, in de jaren 90, bepaalde films alleen nog maar mochten worden vertoond. Nee, dit is het soort theater, waar in die tijd maatschappij kritische films werden vertoond met na afloop discussie.

Image courtesy of renjith krishnan FreeDigitalPhotos.net

Een eigenlijk is dat wat we vandaag ook gaan doen. Ik ben in Utrecht voor de vertoning van de documentaire Vergeef mij mijn schulden, samen met zo’n 40 andere geïnteresseerden, beleidsmakers bij gemeenten maar ook bewindvoerders.
De maakster van de film Ingeborg Jansen is ook aanwezig om vragen van ons te beantwoorden. Ik had al een stukje van deze film gezien op het Divosa congres eind september. Vergeef me mijn schulden, laat de harde werkelijkheid van de schuldenproblematiek zien. Op een indrukwekkende wijze en integer is vastgelegd hoe schuldenaren ten einde raad zich vastklampen aan de laatste strohalm. En hoe rechters een ingewikkelde afweging maken: verdient iemand een nieuwe kans?

Wat opvalt in de documentaire is hoe slecht mensen voorbereid lijken te zijn op de zitting bij de rechtbank. Ergens in de documentaire fluistert een begeleider een schuldenaar iets in. Het kan natuurlijk komen door alle stress, maar je zou willen deze mensen meer begeleiding gunnen.

De Raad voor Volksgezondheid en Samenleving en de gemeenten Deventer en Den Haag gaven vervolgens hun kijk op schulden en schuldhulpverlening. De Raad voor Volksgezondheid en Samenleving heeft nog niet zo lang geleden het advies Eenvoud Loont uitgebracht en om te benadrukken hoe belangrijk is het eenvoudig te houden, hebben ze er een filmpje van gemaakt. De raad vindt dat het stelsel van toeslagen op de schop moet en vraagt zich af de betalingen van bijvoorbeeld huurtoeslag niet direct naar de woningcorporaties kan. Ook zouden schuldeisers meer werk moeten maken van de zorgplicht zodat schulden in ieder geval niet groter worden.

Mooie adviezen voor het nieuwe kabinet, maar ook gemeenten kunnen aan de slag. Deventer, met het Budget Advies Bureau, en Den Haag, met Schuldenlab 070, lieten zien hoe dat op een praktische manier kan.

 

Image courtesy of renjith krishnan FreeDigitalPhotos.net
idee
Geplaatst in Nieuws en politiek, Werk

Hoeveel inspiratie kan jij aan?

Gepost op door Karien Damen

vraagtekenEen maaltijd die al voor mij klaar stond, een glas wijn en met een dekentje op de bank. Dat was vorige week vrijdag aan het einde van de dag mijn simpele wens. Na een week vol inspirerende bijeenkomsten en ontmoetingen, was mijn hoofd helemaal vol. Er kon niets meer bij.

ideeAan het begin van de week was ik in Alphen aan den Rijn, de gemeente waar ze de eerste stappen zetten om Mobility Mentoring in te voeren. Nadja Jungmann vertelde ons dat als je stress hebt vanwege schulden je een slechte variant van jezelf wordt. In Alphen aan den Rijn proberen ze de gemeentelijke dienstverlening zo in te richten dat de slechte variant van jezelf toch succes kan behalen. Hoe belangrijk dit is, liet Satcha Maduro Valies zien in de serie schuldig.

Inhoud van de tas met goodies die we mee naar huis kregen. Alleen het zakje M&M’s ontbreekt, dat is al op.

Later in de week organiseerde een lieve collega ter ere van haar ambtsjubileum een lezing. Ik mocht ook komen luisteren naar Nils Roemen.

Als jou gelukt is wat je wilt dat je lukt, wat is er dan gelukt?

Nils is de uitvinder van #DTV, armoede is volgens hem een logistiek probleem. Hij was opgehouden met het trekken aan dooie paarden en het verplaatsen van lucht. Als je durft te vragen met een beeld van het antwoord op de bovenstaande vraag voor ogen dan lukt alles. Als Nils dat zegt, geloof ik dat. Hij heeft het waargemaakt. Dat wordt duidelijk langs vele omzwervingen zoals M&M’s (daar zijn ze weer), Nijmegen, wederkerigheid en *copyleft. Zijn e-book vind je hier, #DurfTeDelen.

Donderdagmiddag ging ik naar Ecorys in Rotterdam waar drie veelbelovende initiatieven om schulden bij jongeren te voorkomen, werden gepresenteerd.

Moneyfit van Schuldhulpmaatjes. De interactieve website heeft een groot bereik. Sinds hij de lucht in ging, ongeveer een jaar geleden, zijn er 108.000 bezoekers geweest, waarvan 12.000 online zijn geholpen of doorverwezen naar jongerenmaatjes in bijvoorbeeld Zoetermeer.

35.000 modaal, krijg je dat per week of per maand?

Dit horen medewerkers van Moneyways regelmatig in de klas. Moneyways maakt gebruik van ‘peereducators’ en richt zich vooral op jongeren in de bovenbouw van het VMBO en de eerste twee jaar van het MBO.

Theatergroep PlayBack maakt maatschappelijke thema’s zoals alcohol, drugs, (online) pesten, seksualiteit en geld bespreekbaar onder jongeren tussen 12 en 18 jaar, maar organiseert ook avonden voor hun ouders en docenten uit het voortgezet onderwijs.

Allemaal een hoop Engels bij elkaar, maar het werkt.

Vrijdags mocht ik voor het eerst in mijn leven naar een congres van Divosa. In de vorige eeuw was dat de vereniging van directeuren van sociale zaken. Tegenwoordig is het vooral een instituut dat zich bezig houdt met nieuwe ontwikkelingen en kennisdeling in het sociaal domein

Ik heb er veel gezien en gehoord, wat me het meest raakte was de documentaire van Vergeef me mijn schulden, van Ingeborg Jansen. Vergeef me mijn schulden, laat de harde werkelijkheid van de schuldenproblematiek zien. Schuldenaren die ten einde raad zijn en zich vastklampen aan deze laatste strohalm. En rechters die een ingewikkelde afwegingen moeten maken. Heeft iemand recht op een schone lei en een nieuwe kans?

Vergeef me mijn schulden, maandag 25 september, 21.00 uur op NPO 2, KIJKEN!

Geen tas met goodies op dit congres maar wel een virtuele toolkit van DATT. Een hele praktische handleiding om in je gemeente aan de slag te gaan met het onderwerp. Aan alles is gedacht: voorbeeldbrieven, filmpjes en draaiboeken. En voor wie een beetje creatief is, om te zetten naar elk ander onderwerp waarmee je aan de slag moet.

Als je tot hier bent gekomen, ben je dan een schaap of een rode slingeraap? In ieder geval gaat het bekijken van deze inspirerende lezing je dan ook nog wel lukken. Ik heb hem ademloos uitgekeken.

En nu? een weekje gewoon werken? Of ga ik op zoek naar nieuwe inspiratie bijvoorbeeld uitzoeken wie die Simon Sinek nu eigenlijk is? Die naam is van de week wel vier keer op verschillende plekken voorbijgekomen. Wordt vervolgd.

*Copyleft Durftevragen ontleent zijn kracht aan de kunst van het delen. Hoe zichtbaarder je bent en hoe meer je weggeeft, hoe makkelijker het voor mensen wordt om jouw ideeën te verspreiden en hoe uitnodigender je voor hen bent om geholpen te worden. Het is de nadrukkelijke droom van durftevragen om over de hele wereld bekend te worden, en uiteindelijk overbodig te worden. Alles uit dit boek mag je daarom kopiëren, uitscheuren, filmen, fotograferen, naspelen in films of toneel- stukken, uitbeitelen in rotsen. Het maakt ons niet zo veel uit, we willen graag dat dit gedachtengoed zo veel mogelijk mensen bereikt. We vinden het wel tof wanneer je ons als bron noemt. Alvast bedankt voor het helpen verspreiden van onze ideeën, verhalen en ervaringen.
Innoveren kun je leren, gekleurde gedachten, Karien Damen
Geplaatst in Nieuws en politiek, Werk

Innoveren kun je leren

Gepost op door Karien Damen

Vorige week bezocht ik voor het eerst een studiedag van de NVVK. De branchevereniging van schuldhulpverleners organiseert die twee keer per jaar. Doel is kennis op te doen over nieuwe regelingen, maar vooral praktijkervaringen te delen en van elkaar te leren. Zo’n dag is dus een feest van herkenning en inspiratie.

Het verhaal van Lisa maakte de meeste indruk op mij. Het is een animatie van de stichting Lezen en Schrijven. Het verhaal van Lisa laat letterlijk zie hoe leeg je wereld er uit ziet wanneer je niet goed kunt lezen en schrijven. Gelukkig kan het verhaal een positieve wending krijgen. Dat toonden twee vrouwen die als volwassenen alsnog hadden leren lezen en schrijven. Zij vierden dat nog elke dag en waren taalambassadeur geworden om anderen ook over de streep te trekken.

Maar wat heeft dat met schuldhulpverlening te maken? Als je in onze samenleving niet goed kunt lezen of schrijven ben je als eerste de klos. Formulieren kun je niet invullen. Brieven die je krijgt van instanties zijn onbegrijpelijk. Schaamte hierover is groter dan het taboe op het hebben van schulden.
De boodschap aan ons was bij de intake te toetsen of taal een belemmering is en door smoezen heen te prikken. Een testpanel van taalambassadeurs is beschikbaar om onze brieven te beoordelen. Misschien is het een goed idee om meer met plaatjes te doen of gewoon geen brieven meer te versturen.

Schaarste, Karien Damen, Gekleurde Gedachten
Geplaatst in Boeken, Nieuws en politiek

Schaarste of hoe gebrek aan tijd en geld ons gedrag bepalen

Gepost op door Karien Damen

We hebben dit boek geschreven omdat we het te druk hadden om het niet te doen.

In het boek Schaarste zitten veel mooie citaten, maar deze uitspraak van de schrijvers zelf vat de boodschap van Sendhil Mullainathan en Eldar Shafir het beste samen. De schrijvers kregen het verzoek een artikel te schrijven over armoede op het moment dat ze een enorm gebrek hadden aan tijd. Hierdoor viel het kwartje, niet gehaalde deadlines hebben veel weg van niet betaalde rekeningen. Het gedrag van iemand met gebrek aan tijd lijkt op dat van iemand met schulden. Schaarste neemt bezit van het denken.

Schaarste

Mullainathan en Shafir schreven Schaarste al in 2013. Maar in Nederland is het nog steeds razend populair en wordt vaak aangehaald om gedrag van mensen met schulden te verklaren en waarom onze oplossingen niet werken. Ik kreeg het een paar weken geleden van een collega in mijn handen gedrukt.

Hier, dit is belangrijk voor ons werk bij de gemeente.

Schaarste geeft een nieuw perspectief op menselijk gedrag. Aan de hand van eigen onderzoek en aansprekende voorbeelden tonen de auteurs aan dat de gevolgen van schaarste veel verder gaan dan tot nu toe bekend. Ze presenteren uiteenlopende gedragsexperimenten die laten zien hoe schaarste het denkvermogen van mensen verlamt. Armoede zorgt er voor dat we moeilijk nieuwe vaardigheden aan leren. Gebrek aan tijd leidt ertoe dat we steeds onverstandigere beslissingen nemen. Deze inzichten hebben verregaande gevolgen op vele terreinen zoals: armoedebestrijding, scholing, obesitas, verkeersveiligheid en werkloosheid.

Schaarste is geschreven als een meeslepende roman. Ik wilde niet stoppen met lezen omdat ik benieuwd was naar de afloop. Het einde stelde me daarom een beetje teleur. De schrijvers bieden in de conclusies slechts een begin van een oplossing. Breng oplossingen herhaaldelijk onder de aandacht van mensen met schulden en maak het simpel er gebruik van te maken, maar hoe doe je dat?Schaarste, Karien Damen, Gekleurde Gedachten

Discipline

Omdat het verhaal me deed denken aan een boek van Marli Huijer, tot begin dit jaar Denker des Vaderlands, ben ik gaan zoeken welke oplossingen zij had bedacht. In Discipline, beschrijft ze hoe moeilijk het is om in een wereld van overvloed en vrijheden tot verstandige keuzes te komen. Zij gaat in op onze ongemakkelijke verhouding met discipline. Marli Huijer zegt daarom: besteedt de discipline door gebruik te maken van nieuwe technieken. Tegenwoordig zijn er apparaten die de discipline van je overnemen. Zelf heb ik een app die me waarschuwt dat het tijd is om mijn blog te schrijven. Ook kun je je discipline uit besteden aan andere mensen. Door te delen ontstaat er een wederzijds netwerk waarin we elkaar helpen goede voornemens uit te voeren.

Eigen Schuld

In het WRR-rapport Eigen Schuld laat Wil Tiemijer zien wat het inzicht van Mullainathan en Shafir betekent in de Nederlandse samenleving. De belangrijkste belemmeringen om uit de problemen te komen zijn regels en instituties. Die gaan uit van hoe mensen zich zouden moeten gedragen. Beter is het om aan te sluiten bij hoe mensen zich feitelijk gedragen. De grootste schuldeiser is de overheid zelf. Het gaat dan vooral om de belastingdienst, als goede tweede volgt de zorgverzekering. Instanties houden ook niet altijd rekening met de beslagvrije voet. Incassobureau’s bezondigen zich aan ontoelaatbare druk. Daar komt nog bij dat van de inwoners van 16 jaar en ouder in Nederland 2,5 miljoen laaggeletterd is.

Voorbeeld: Een bijstandsmoeder met 2 kinderen heeft jaarlijks te maken met 12 inkomenselementen van 8 verschillende instanties. Zij moet daarvoor 18 digitale formulieren invullen en ontvangt 80 betalingen.

Schuldhulpverlening, ook bij de gemeente, is er vooral gericht om cognitieve vaardigheden te verbeteren terwijl het in belangrijke mate gaat om non-cognitieve vaardigheden. Het gaat om persoonlijkheid, overtuigingen en de invloed van stress. Extra risico’s vormen een vermijdend temperament, lagere zelfcontrole en aangeleerde hulpeloosheid.

Aanbevelingen: 
- Richt het nemen van financiële beslissingen slimmer in.
- Beperk de mogelijkheden voor krediet en bescherm consumenten tegen overkreditering. 
- Leg als hulpverlener eerder contact en maak drempels lager. 
- Toets vooraf op afloscapaciteit i.p.v. achteraf corrigeren. 
- Herstel fouten ruimhartig.

Dit moet op alle niveau’s, gemeente, belastingdienst, zorgverzekeraars, woningcorporaties, banken en deurwaarders, vorm krijgen.

Meer lezen?

Het boek Schaarste is uitgegeven door Mavenpublishing. Wie geen tijd heeft om het hele boek te lezen, de recensie in het tijdschrift Sociale Vraagstukken vat het goed samen. Of lees het interview met Eldar Shafir op MT.nl.

Alles is op loopafstand als je de tijd hebt.